Kontra-bas - ‘Hem kontra, hem bas’ Kontra-bas | Tiyatro yazıları 2

Yazan: Belgin Invictus, Grafik Saati Belgin ile dünyadan magazin, Tiyatro yazılarım Diğer yazılarımdan 20 Mayıs 2014
İlk yayın: MyBilet e-Dergi, Sayı: 15, Tiyatro - 25 Ekim Şubat 2013

Yazan: Belgin Invictus Blogum Facebook sayfam Google Plus sayfam belgininvictus1968[at]gmail.com

Patrick Süskind’i severiz. Hem de çok… İşte tam da bu yüzden, bayağı bir süre ara verdiğim tiyatro izlemeye yeniden başlamak için ilk tercihim ‘Kontrabas’ oldu.

Dünyanın en çok satan kitabı ‘Koku’nun yazarı Süskind bu ilk oyununu 1980’de yazmış. Tatlı tatlı okunan, kırk küsur sayfalık minicik bir kitap bu.

Yazarımız kendisi hakkında verdiği kısacık bilgide kontrbas değil, piyano çalmasını bildiğini söylemiş.

Buna karşın bu enstrümanla ilgili bu kadar ayrıntıyı nasıl bir araya getirdiği ise bizler için tam bir muamma doğrusu.

Ülkemizde 1992’den beri oynanan bu tek kişilik oyunun yönetmeni ve oyuncusu Metin Belgin, bir röportajında kontrbas çalmasını bilmediğini, bu enstrümana yalnızca oyunda gerekli sesleri çıkaracak kadar aşina olduğunu söylüyor.

Ama “Oyunun böyle yıllarca oynanacağını bilseydim okuluna giderdim” diyor ve ekliyor: “Süskind’in yaratığı olarak; bireyi, toplumu, hiyerarşiyi ve tutkuyu klasik müzik üzerinden tartışmak tiyatrocuya heyecan veren bir duygu. Bunca yıl bitmeyen ilgisiyle seyirciyle buluşmak da.”

Bunca yıl bitmeyen ilginin kanıtı, geçtiğimiz salı günü oyunun yine kapalı gişe oynanmasıydı tabii ki. Salonun neredeyse tamamı gençlerden, belki ufak bir kısmı da bizim gibi ‘Gönlü gençlerden’ oluşuyordu.

‘Kontrabas’, yıllar içerisinde değişen, yalınlaşan dekoruyla bu kez Beyoğlu Atlas Pasajı’ndaki Küçük Sahne’deydi. Oyun başlamadan önce, perdesiz sahnede gördüklerimiz; buzdolabı, sallanan sandalye, ayna, askıda asılı duran smokin, yatağında uzanan kontrbasçı ve başroldeki meşhur ‘kontrbas’. O sıra henüz durum sakin.

Daha seyirciler tam olarak yerlerine oturmamışken kontrbasçımız kalkıyor, bornozuyla sallanan sandalyeye kuruluyor, sigarasını tellendiriyor.

(Bu arada, unutmadan, girişteki panoda “Oyunda Sigara Kullanılmaktadır” uyarısı yer alıyor.)

‘Hem kontra, hem bas’ Oyunun başlama saati geliyor, sigara bitiyor, kontrbasçımız bize önce enstrümanını ne çok sevdiğini, onu niye seçtiğini anlatıyor.

Sonra vakit geçip monoloğu ilerledikçe, çaldığı devlet orkestrasında arka planda kalmaktan aslında ne kadar bunaldığını görüyoruz. Öyle ya, en az altı kişilik bir grubun içinde, en arkada. Kimse ona bakmıyor. Üstelik hem sanatçı, hem de maaşlı memur. Belki de bu çelişkiler nedeniyle oyunun adı ‘Kontrbas’ değil ‘Kontra-bas’.

‘Kontra’ sözcüğünün verdiği karşıtlık anlamı kullanılmak isteniyor muhtemelen. Zaten kontrbasçımız, orkestrada enstrümanına taban tabana zıt konumda gördüğü müzisyene, ufak tefek mezzosoprano Sarah’ya aşık olduğunu itiraf ediyor.

Ünlü besteciler Mozart’a, Wagner’e verip veriştiriyor. Kontrbası önce kimsenin kendisiyle ilgilenmediğinden şikayet eden dayısına benzetiyor, daha sonra birden Sarah’ya dönüşüyor bu ‘hantal’ enstrüman. Pencereyi açıyor, dışarıdaki gürültüleri duyuyor, sonra da “Gerek duyulan bir gürültü sadece” diyor; enstrümandan çıkardığı sesler için. “Beni bir muhasebeciden, fotoğrafçıdan, memurdan ayıran tek şey işimi ara sıra frak giyerek görüyor olmam” demeyi ihmal etmiyor.

Usta oyuncu Metin Belgin, yıllardır oynadığı bu oyunu yıllar içerisinde iyice damıtmış, içselleştirmiş. Kitabı okuduysanız hayalinizde canlanmış olan adam işte o.  Artık ‘arkadaşı’ kıvamına gelmiş olan kontrbasla birlikte muhteşem bir ikili onlar.

Hiç zorlamadan, bunaltmadan, eğlendirerek, düşündürerek, duygudan duyguya akarak ‘rüzgar gibi geçiyor’ adeta. Küçücük sahne, küçücük salon, seyirci ve oyuncu iç içe. Kontrbası ise unutmak mümkün mü?

Kontrbasçı belki de söylediğini yapıp o akşamki gösteride eyalet başbakanının da yer aldığı seyircilerin önünde, Sarah’ya aşkını bağırarak ilan edecek, işten kovulacak, Sarah da sayesinde meşhur olacak, kimbilir?

O gösteri için hazırlanıp çıkarken, kontrbasta ulaşmayı dilediği zirveyi dinliyoruz plaktan: Schubert’ten Alabalık Beşlisi.

Çıkışta merdivenlerden inerken, fotoğrafından bizi izleyen Sadri Alışık’la selamlaştım sessizce… Kontrbasçının da dediği gibi “Zamanın akışı iyi’nin karşısında”ydı…

İstiklal Caddesi’nde bir genç viyolonsel çalıyordu… Hani kontrbasın bir küçüğü, solo enstrüman olmaya daha müsait olan… Yüzüme yerleşen küçük, belki azıcık müstehzi bir gülümseme. Ortasında olduğumuz, bizi bitiren, kendileri bir türlü bitmeyen çelişkiler…

Yazan: Belgin Invictus

Blogum
Facebook sayfam
Google Plus sayfam
belgininvictus1968[at]gmail.com

GrafikSaati Kültür Sanat Dergisi