Aktör Kean: Shakespeare oyunlarının unutulmaz oyuncusu ve zirveden dibe vuran bir hayatın hikayesi | Tiyatro yazıları 3

Yazan: Belgin Invictus, Grafik Saati Belgin ile dünyadan magazin, Tiyatro yazılarım Diğer yazılarımdan 5 Ekim 2014
İlk yayın: MyBilet e-Dergi, Sayı: 17, Tiyatro - 15-28 Kasım 2013

Tiyatro yazıları: Belgin Invictus Yazan: Belgin Invictus Aktör Kean 2014-2015 sezonu sahne bilgileri: Yer: Tatavla Sahnesi, İstanbul Tatavla Sahnesi, Firuzağa Mah. Taktaki Yokuşu, No: 2B Cihangir/Beyoğlu / İstanbul Biletler: Tatavla Sahne’de sahnelenen oyunun biletleri Atölye Tatavla gişesinden veya Biletix’ten temin edilebilir.   Aktör Kean oyun bilgileri Yazan: Raymund FitzSimons Çeviren: Sevgi Sanlı Yöneten: Tolga Yeter Dekor : Sibel Taka Kostüm : Canan Göknil Işık: İsmail Oğuz Müzik: Selim Can Yalçın Yönetmen Yardımcıları: Ezgi Dabak - Alican Kargın Oyuncu: Eraslan Sağlam Aktör Kean'ın ölümü 25 Mart 1833’te, Covent Garden’da Iago’yu canlandıran oğlu Charles’ın karşısında Othello’yu oynarken yere yığıldı. Bu onun son oyunuydu. Birkaç hafta sonra, oğluna  yalnızca adını bırakarak evinde hayatını kaybetti. Eraslan Sağlam kimdir? 1973 yılında Zonguldak’ta doğdu. Bir yıl Gazi Üniversitesi İstatistik Bölümü’nde okudu, Müjdat Gezen Sanat Merkezi Tiyatro Bölümü’ne iki yıl devam ettikten sonra Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü 4.sınıfta iken yatay geçişle İ.Ü. Devlet Konservatuarı Tiyatro Bölümü’nden mezun oldu. 1998 yılında girdiği Şehir Tiyatroları’ndaki görevi sürüyor. ‘Merakî’ oyunundaki performansıyla ‘Afife Jale Müzikal ya da Komedi Dalında En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü’ne aday gösterildi ve ‘Ölümsüz Öykü’deki performansıyla ‘Sadri Alışık Yardımcı Rolde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü aldı. Televizyonda en son ‘Yol Arkadaşım’ dizisinde 35 bölüm yer aldı. Atölye Tatavla’yı ve onun bünyesindeki Tiyatro Tatavla’yı hayata geçirdi. Sanatçı aynı zamanda, Açık Radyo’da ‘Türler Arası’ isimli programı yapıyor ve aralarında Milliyet Sanat, Radikal ve Birgün gibi yayınların bulunduğu pek çok gazete ve dergide yazıları yayınlanmaya devam ediyor.   Blogum Facebook sayfam Google Plus sayfam belgininvictus1968[at]gmail.com

Gelmiş geçmiş en büyük tragedya oyuncularından biriydi Edmund Kean (1787-1833). Kendisine ‘seyyar oyuncu’ diyen Ann Carey’nin ve 22 yaşındayken intihar eden Edmund Kean’in oğluydu. Onu vantrilok amcası Moses Kean ve amcasının metresi aktris Charlotte Tidswell yetiştirdi.

Oyunda “Teyzem” diye bahsettiği Tidswell’in küçük rollerde oynadığı Drury Lane Tiyatrosu’nun baş aktörü olmak Kean’in en büyük tutkusuydu ve bunu bir gün başardı. Peki ya öncesi ve sonrası?

Kean’in ölümünden bu yana yayınlanan sekiz biyografiden biri olan ‘Edmund Kean-Gökyüzünden İnen Ateş’ adlı biyografinin yazarı Raymund FitzSimons, daha sonra bir oyun yazdı ve ünlü oyuncu Ben Kingsley’in bu oyunla ilgilenmesiyle büyük başarı kazandı. Türkiye’de en son 1996 yılında Cihan Ünal'ın sahneye koyduğu ‘Aktör Kean’, bu kez Eraslan Sağlam’ın kendine özgü yorumuyla Mecidiyeköy’deki Sahne Hâl’de sahneleniyor. Salona girdiğimizde minimal, ancak işlevsel bir dekorla karşılaşıyoruz.

Aktör Kean, dikine bir yatakta ‘yatar’ halde karşılıyor bizi. Ve başlıyor bize hayatını anlatmaya. Teyzesinin onu ‘köpek gibi’ boynundan bağlayarak götürdüğü tiyatroyla ilk tanışmasını, hep hissettirdiği soyluluk tutkusunu, bir taraftan da soylulardan nefret edişini, karısı ve iki küçük oğluyla yoksulluk içinde kasaba kasaba dolaşmasını... Küçük oğlu Howard’ı dört yaşındayken kaybediyor, yoksulluktan ve hastalıktan... Hem de biraz daha para kazanabilmek için oğlunu sahneye çıkmaya zorladıktan kısa bir süre sonra...

Önceleri ona hep soytarı Arlecchino rolü düşüyor. Shakespeare oynamasına izin vermeyen sistemden nefret etmekte haklı belki. Ama asla farklı bir hayatı tercih etmiyor, tutkusundan vazgeçmiyor: “‘Aut Caesar aut nullus’ yani ‘Ya Sezar, ya da hiç!’ İngiliz sahnesinin hükümdarı, baş oyuncusu olacaktım. O taht benimdi!” diyor. Ama bütün bu kötü günlerin ardından nihayet Drury Lane Tiyatrosu’na giriyor. ‘Venedik Taciri’ oyununda zengin Yahudi Shylock olarak sahneye çıkıyor. O günlerde çıkan eleştiri yazılarında ifade edildiği gibi, “Bir duygudan diğerine geçişlerindeki hızıyla, coşkusuyla, son derece parlak ve usta bir oyuncu” olarak ayakta alkışlanıyor.

Hızla gelen şöhrete ve paraya, yani sisteme ayak uydurması hiç de zor olmuyor. Tıpkı günümüzdeki bazı ‘starlar’ gibi. Megalomanisi ve asi davranışlarıyla, anlandırdığı kötü karakterlere gittikçe daha çok benziyor. Yine oyunda geçen “Alkışlarınızla aklımı başımdan aldınız, sarhoş ettiniz beni. Şimdi de ayık olmadığım için beni suçluyorsunuz. Önce taa doruğa çıkartıyorsunuz, sonra sakın başın dönmesin diyorsunuz. Benim ateşten bir kuş gibi göklere kanat açmamı, sizi de birlikte yükseltmemi bekliyorsunuz. Öte yandan dileğiniz, beni pis bir solucan gibi yeryüzünde sürünürken görmek” sözü bütün bunların özeti sanki. Tiyatro mali açıdan kötüye gitmeye başlayınca, kendisi dışında bütün oyuncuların maaşlarının indirilmesini, ayrılacak olanların yerine gelenlere daha düşük ücret verilmesini istiyor. Kendisine rakip olabilecek yetenekli oyuncuların karşısına çıkması en büyük korkusu. Sahnede kimsenin önünden geçmemesini, o çağırmadıkça kimsenin yanına yaklaşmamasını şart koşuyor. Ama aldığı bütün bu ‘önlemlere’ rağmen bir gün korktuğu başına geliyor. Karşısına Macready’nin çıkmasıyla yenilgiye uğruyor. Yaşantısı da gün geçtikçe daha çok
bozuluyor. İçki sorununun yanı sıra tiyatronun yönetim kurulu üyelerinden birinin karısı Charlotte ile olan ilişkisinin ortaya çıkması sonun başlangıcı oluyor. Yaşamının son sekiz yılı, yavaş yavaş gerçekleşen bir intihara dönüşüyor. Hani ‘ölümüne tutku’ denir ya, öyle işte...

‘Aktör Kean’ oyunu, Kean’in bütün giysilerinden, unvanlarından sıyrıldığı, çırılçıplak kaldığı noktada bitiyor. İki perdelik oyunda bütün bu süreci ‘Aktör Kean’ olarak
bize anlatan ve Kean’in oynadığı ‘Hamlet’, ‘Macbeth’, ‘Venedik Taciri’, ‘III. Richard’, ‘Atinalı Timon’ gibi oyunlardan sahneler canlandıran Eraslan Sağlam, gerçekten
de ona yaraşır bir performans sergiliyor. Ve ne yalan söyleyeyim, o görkemi, o ışığı daha iyi hissedebileceğimiz büyük bir sahnede izlemek isterdim bu oyunu
kendisinden.

2014-2015 sezonu sahne bilgileri:

Yer: Atölye Tatavla, Tatavla Sahnesi, İstanbul
Tatavla Sahnesi, Firuzağa Mah. Taktaki Yokuşu, No: 2B Cihangir/Beyoğlu / İstanbul
Biletler: Tatavla Sahne’de sahnelenen oyunun biletleri Atölye Tatavla gişesinden veya Biletix’ten temin edilebilir.

Tatavla Sahnesi

Firuzağa Mah. Taktaki Yokuşu, No: 2B
CİHANGİR/BEYOĞLU / İstanbul

Yazan: Belgin Invictus

Blogum
Facebook sayfam
Google Plus sayfam
belgininvictus1968[at]gmail.com

GrafikSaati Kültür Sanat Dergisi

Bunlar da ilginizi çekebilir - Tiyatro eleştirileri Aktör Kean  -  Arapsaçı  - Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı - Çehov makinesi - Kurban -  Kontrabas - Ne istediniz? - Ya Başaramazsak